Gedachten rond euthanasie
De laatste tijd wordt er weer veel geschreven over
euthanasie en hulp bij zelfdoding. De roep om zelfbeschikking klinkt steeds
luider. Vaak wordt er naar de huisarts gekeken om hier een rol in te vervullen.
Waar sta ik in deze discussie?
Laat ik voorop stellen dat ik een groot voorstander ben van
zelfbeschikking. Waar vroeger het verzoek om euthanasie vaak laat in het
ziekteproces kwam, wordt dit steeds vaker aan het begin van het ziekteproces
besproken, of voor er sprake is van enige ziekte. Verstandig, want je kunt er beter en rustiger
over nadenken als het nog helemaal niet aan de orde is.
Ik heb in de afgelopen 22 jaar meerder keren euthanasie
verricht. Het is een proces waar je samen met de patiënt en zijn naasten naar
toe groeit, en ik vind dat ik mijn patiënten tot het laatste moment, tot de
dood, moet bijstaan.
Bij de patiënten waar ik tot nu toe mee te maken had was er
in alle gevallen sprake van een ernstige lichamelijke ziekte zonder enig uitzicht
op genezing of verlichting. Er is bij mij nooit enige twijfel geweest over het
verrichten van euthanasie. Dat neemt niet weg dat ik het elke keer weer
moeilijk vind. Maar zoals gezegd: je groeit er samen met de patiënt naar toe en
er komt een moment waarop je je ook als arts kunt voorstellen dat de patiënt om
euthanasie vraagt. Bovendien, je wordt gesteund door het oordeel van een
onafhankelijke tweede arts.
De laatste tijd komen steeds meer mensen met een verklaring waarin
vermeld staat dat zij ook euthanasie wensen in geval van dementie. Dat vind ik
een stuk lastiger. Als iemand deze wens nadrukkelijk herhaald en op het moment
van de euthanasie nog in staat is deze wens te herhalen is dat een andere
situatie dan op het moment dat de patiënt deze wens niet kan herhalen. Wie verzekert
mij er van dat een patiënt die ernstig dement is, maar verder nog gezond, nog steeds wil overlijden? Ik
kan het niet meer vragen, en ik zie in Oudshoorn voldoende demente mensen die
op het oog nog gelukkig lijken met hun bestaan. Zij hebben misschien in het
verleden bij volle verstand een euthanasieverklaring getekend, maar dat ‘volle
verstand’ is er helaas niet meer. Er zijn ook mensen die in het verleden een
euthanasieverklaring hebben getekend en er op het moment dat zij ongeneeslijk
ziek zijn er toch van af zien. Wie ben ik om op dat moment euthanasie te verrichten?
Ik leg mensen uit die met zo’n verklaring bij mij komen dat
de mogelijkheid bestaat dat ik de euthanasie niet zal verrichten maar in dat
geval er voor zorg dat we samen iemand zoeken die daar wel toe bereid is. Ik
blijf naast mijn patiënt staan.
En dan is er nog de zogenaamde pil van Drion. De
mogelijkheid dat je zelf op een door jouzelf gekozen moment een einde aan je
leven maakt, meestal als er sprake is van ‘voltooid leven’, wat dat ook moge
betekenen. Tja, dat vind ik ook een lastige. Wat is voltooid leven? Is voltooid
leven niet een gebrek aan zingeving? Of een uiting van eenzaamheid? Welke waarborgen bouwen we in dat mensen
met een ernstige depressie of onder andere omstandigheden niet in een opwelling
zo’n middel innemen? Ligt hier een taak voor de huisarts? Of moeten hier andere
onafhankelijke deskundigen worden ingeschakeld? Ik vind van wel. Ook de ‘pil
van Drion’, ALS deze wordt ingevoerd, moet volgens mij met dezelfde zorgvuldigheideisen worden
omgeven als euthanasie: herhaald verzoek, bij voorkeur een schriftelijke
wilsverklaring, en het oordeel van twee van elkaar onafhankelijk deskundigen.
Of een van de deskundigen de huisarts moet zijn? Daar ben ik nog niet uit.
Reacties