Voedselbank nodig?
Er gaat geen week voorbij of iemand spreekt er schande van dat voedselbanken nodig zijn. Recent rolde iedereen over minister Zalm heen toen hij zei dat armoede een relatief begrip is. Toch verbaast me dat enigszins.
Niemand bestrijdt dat voedselbanken nodig zijn. De vraag waarom ze nodig zijn wordt wel verschillend beantwoord. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen die gebruik moeten maken van de voedselbank financiële problemen hebben, vaak door schulden of scheiding. Dat is niet nieuw, dat zeggen de bestuurders van de Alphense voedselbank ook. Ik vind dat de overheid niet verantwoordelijk is voor deze problemen. Dat is een verantwoordelijkheid van de mensen zelf. Let wel: ik vind wel dat deze mensen geholpen moeten worden. Ik beweer niet dat een uitkering een vetpot is. Ik merk in de praktijk dat mensen met een bijstandsuitkering grote moeite moeten doen om de eindjes aan elkaar te knopen, maar zonder extra financiële problemen lukt dat wel. Sterker nog, mensen zijn er trots op dat het hen lukt om rond te komen en ergeren zich soms aan het geklaag van anderen. Letterlijk zei iemand tegen mij: "Ik ben niet zielig, de mensen die klagen zijn vaak niet de mensen om wie het gaat!".
De overheid moet de uitkeringen niet verhogen (tenzij deze over de gehele linie te laag blijken te zijn) of voedselbanken financieren. Wat de overheid wel moet doen is het mensen mogelijk maken om tijdelijk hulp te krijgen en uit de problemen te komen. Mensen moeten in staat worden gesteld hun leven in eigen hand te houden. Dus: voedselbanken aan ruimte helpen, schuldhulpverlening mogelijk maken, mensen uitzicht bieden op een baan, vrijwilligerswerk stimuleren. Allemaal zaken waar we in Alphen aan den Rijn druk mee bezig zijn. De financiering van de voedselbanken moet wat mij betreft particulier initiatief en vrijwilligerswerk blijven.
Wat Zalm betreft: zeker, armoede bestaat. Maar we moeten de term ook niet te snel gebruiken. Echte armoede betekent volgens mij dat je niet meer in staat bent te zorgen voor de basale levensbehoeften: een dak boven je hoofd, eten, drinken, kleding. Als mensen zonder schulden of andere problemen daar met een uitkering niet meer voor kunnen zorgen moet de uitkering omhoog; anderen zijn wat mij betreft aangewezen op particulier initiatief dat door de overheid ondersteund wordt.
Niemand bestrijdt dat voedselbanken nodig zijn. De vraag waarom ze nodig zijn wordt wel verschillend beantwoord. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen die gebruik moeten maken van de voedselbank financiële problemen hebben, vaak door schulden of scheiding. Dat is niet nieuw, dat zeggen de bestuurders van de Alphense voedselbank ook. Ik vind dat de overheid niet verantwoordelijk is voor deze problemen. Dat is een verantwoordelijkheid van de mensen zelf. Let wel: ik vind wel dat deze mensen geholpen moeten worden. Ik beweer niet dat een uitkering een vetpot is. Ik merk in de praktijk dat mensen met een bijstandsuitkering grote moeite moeten doen om de eindjes aan elkaar te knopen, maar zonder extra financiële problemen lukt dat wel. Sterker nog, mensen zijn er trots op dat het hen lukt om rond te komen en ergeren zich soms aan het geklaag van anderen. Letterlijk zei iemand tegen mij: "Ik ben niet zielig, de mensen die klagen zijn vaak niet de mensen om wie het gaat!".
De overheid moet de uitkeringen niet verhogen (tenzij deze over de gehele linie te laag blijken te zijn) of voedselbanken financieren. Wat de overheid wel moet doen is het mensen mogelijk maken om tijdelijk hulp te krijgen en uit de problemen te komen. Mensen moeten in staat worden gesteld hun leven in eigen hand te houden. Dus: voedselbanken aan ruimte helpen, schuldhulpverlening mogelijk maken, mensen uitzicht bieden op een baan, vrijwilligerswerk stimuleren. Allemaal zaken waar we in Alphen aan den Rijn druk mee bezig zijn. De financiering van de voedselbanken moet wat mij betreft particulier initiatief en vrijwilligerswerk blijven.
Wat Zalm betreft: zeker, armoede bestaat. Maar we moeten de term ook niet te snel gebruiken. Echte armoede betekent volgens mij dat je niet meer in staat bent te zorgen voor de basale levensbehoeften: een dak boven je hoofd, eten, drinken, kleding. Als mensen zonder schulden of andere problemen daar met een uitkering niet meer voor kunnen zorgen moet de uitkering omhoog; anderen zijn wat mij betreft aangewezen op particulier initiatief dat door de overheid ondersteund wordt.
Reacties
Enkele dagen geleden werd ik geattendeerd op uw politieke beschouwing over de vraag of een Voedselbank nodig is. U schrijft dat Voedselbanken nodig zijn. U betoogt tevens dat de overheid niet verantwoordelijk is voor deze noodzaak. Mensen in nood hebben dat vaak aan zichzelf te wijten. U noemt een aantal voorbeelden en stelt dat de overheid deze mensen wel moet helpen hun probleem op te lossen. De term eigen verantwoordelijkheid, bekend liberaal beginsel, wordt door u in dit verband ter legitimatie gebezigd.
Bekend verschijnsel bij politici is dat zij de werkelijkheid vooral bezien vanuit de wens tot rechtvaardiging van de eigen visie. Niets mis mee. Ook ik lijd soms aan deze kwaal. Laten we beiden echter wel uitgaan van de toetsbare feiten. Laten we wel vermijden dat we met enkele selectief gekozen voorbeelden het gehele probleem van de politieke agenda afvoeren. Laten we goed kijken of de voorbeelden kenmerkend zijn voor de gehele groep van betrokkenen. Zaken als schuldhulpverlening zijn in essentie goed geregeld. Daar waar hulp nodig is wordt hij geboden. Het is echter kwantitatief, hoewel toenemend, een relatief kleine groep die aangewezen is op gemeentelijke bijstand. Deze mensen komen op de eigen blaren te zitten. Eigen schuld is uw betoog. Om uit hun situatie te komen moeten ze dan maar meerdere jaren onder het bestaansminimum leven. Afhankelijk van de mate van trots en eigen waarde houden ze dit vol. Wat als ze dit niet volhouden? Dan maar de vernederende gang naar de Voedselbank? Een Voedselbank die omdat het goed bedoeld vrijwilligerswerk is van de gemeente een kleine subsidie kan krijgen. Bent u met het College van mening dat de jaren ’30 moeten terugkeren en de kerken hun caritas weer moeten gaan oppakken? Wat is uw sociaal beleid eigenlijk om deze Voedselbank zoals u schrijft overbodig te maken? Stop echter met suggereren dat de meerderheid van alle mensen die er gebruik van moeten maken dit volledig aan zichzelf hebben te wijten. In spanning wacht ik uw vragen aan het College af hoe het komt dat wij blijkbaar structureel zo’n Voedselbank nodig hebben.
Ik zal U een eindje op weg helpen.
Met trots schrijft het College aan de Raad dat bij de voortgang implementatie WWB in 2004 een positief resultaat is gehaald. Een bedrag van €1,5 mio kon aan de algemene middelen worden toegevoegd. Ook in 2005 is een positief resultaat gehaald. Een bedrag €1,1 mio euro is opnieuw aan de algemene middelen toegevoegd. Worden er met het oog op dit type resultaatgericht handelen ook bonussen toegekend?
Terecht schrijft Uw college in dezelfde rapportage dat mensen aan betaald werken helpen grote prioriteit heeft. U weet dat de Rijksoverheid hiervoor veel geld aan de gemeente geeft. Uit dezelfde rapportage blijkt dat geen enkel reïntegratietraject is gerealiseerd. Ook voor 2005 viel geen enkel resultaat te verwachten, zo werd vermeld. Acht U het dan niet tot uw morele politieke verantwoordelijkheid behoren om kansarme mensen in de bijstand en actief solliciterende kansrijken aan een fatsoenlijk bestaan te helpen? Moeten ook deze mensen maar naar de Voedselbank, terwijl u wel over Rijksmiddelen beschikt om hen te helpen?
Nog even iets over Zalm en zijn schamele opmerkingen over Armoede. Schoorvoetend refereert U er aan. Armoede is altijd een relatief begrip. Je kunt je altijd beroepen op mensen in andere tijden en andere landen die het nog slechter hebben. De mensen die het in Nederland betreft hebben daar niet zoveel aan. Zij leven hier en nu. Wat moeten zij als ze merken dat de rijken rijker en de armen armer worden. Als de Rijksoverheid dan ook nog vertelt dat het gemiddelde koopkrachtplaatje geen teruggang laat zien dan denk ik dat ook op dit punt de armoede van geest in het kabinet is toegeslagen. Enige bijlessen statistiek zouden goed besteed zijn.
Vindt U deze vorm van herverdeling van de middelen een sociaal rechtvaardige. Als dan ook uw vriend JP zegt dat rijken een achterstand hadden opgelopen en dat daarom dit en dat nodig is…
Laten we binnen onze gemeente vanuit de eigen verantwoordelijkheid eens opnieuw vaststellen wat wij als Armoede in Alphen aan den Rijn verstaan. In de Armoedenota van 1998 is dit destijds Raadsbreed vastgesteld. Waarom laat ook u dit los? Waarom zegt het College bij de bespreking van het meerjaren beleidsplan WWB ook schriftelijk handhaving van de gekozen uitgangspunten toe, maar voert het gewoon niet uit. Ik heb de vele openbare brieven van de burgemeester nog bewaard. U mag ze nalezen. Kortom de vele mooie woorden worden in de praktijk niet ingevuld. In tegendeel.
In het maandblad sociaal bestek stond een prima artikel van het NIBUD over de kosten van een minimaal bestaan. Op een statistisch en methodisch verantwoorde wijze wordt vastgesteld wat een fatsoenlijk minimum inkomen bij welke gezinssituatie is. Het geeft een goed raamwerk van wat onder minimum moet worden verstaan. U kunt er goed bruikbare definities van wat u onder echte armoede verstaat in terug vinden. Het geeft het college een goede mogelijkheid een eigen lijn t.o.v. deze normen te kiezen. Ook kan door het NIBUD een minimum effectrapportage t.b.v. de Raad opgesteld worden. Het zijn instrumenten die reeds jaren bekend zijn en in veel gemeenten worden gebruikt. Gebruik making van deze bestaande instrumenten voorkomt het gebruik van smakeloze willekeurige voorbeelden. Positief en negatief. Uw citaat van iemand geeft een verkeerd beeld van de alphense werkelijkheid. Zeker als u suggereert dat uw zienswijze hiermede generiek wordt onderbouwd. Ik kan u voorbeelden van het tegendeel geven. Deze wijze van een noodzakelijk debat met elkaar voeren spreekt mij niet aan. Til het debat naar een wat hoger niveau van argumenteren. Pas dan ontstaat een klimaat dat op een eerlijke manier gesproken en gewerkt wordt aan een sociaal (liberaal?) minimabeleid.
Mag ik tot slot de wens uitspreken dat ook u zult bevorderen dat er na de verkiezingen competente wethouders worden benoemd. Wethouders die deel uitmaken van een college dat wel haar wettelijke taken uitvoert en gewoon doet wat ze de Raad en daarmee de minima heeft beloofd.
Met vriendelijke groet,
Jhr. F. Quarles van Ufford
PS
Ik schrijf u deze brief op persoonlijke titel. Hij is gebaseerd op persoonlijke ervaring en na ruim vijf jaar op verzoek van het college Voorzitter van de Cliëntenraad Sociale Voorzieningen te zijn geweest.