Vooruit kijken

De bestuurlijke crisis is wat de VVD betreft afgelopen donderdag beëindigd. Wij stoppen met terugkijken, we gaan vorm geven aan de open bestuurscultuur. In zo'n cultuur zijn alle partijen in staat om in een sfeer van vertrouwen voorstellen te doen, ideeën te lanceren en opbouwende kritiek te leveren op plannen en voorstellen van anderen. Daar hoeven we niet eindeloos over te praten, dat moet je gewoon laten zien. En dat is precies wat wij, als VVD, vanaf nu gaan doen.

Het is te waarderen dat de oppositie een poging doet nader tot elkaar te komen. In de motie van maatschappelijke winst en vertrouwen staan voldoende aanknopingspunten om met elkaar in gesprek te gaan. Echter, in het slot van de motie vragen de partijen om het demissionair verklaren van het college en de coalitiebesprekingen opnieuw te voeren met een onafhankelijk voorzitter, eigenlijk een herhaling van het verzoek in maart 2010. Dat was juist datgene waar we na het mediation-traject een streep onder hebben gezet. Er komt geen andere samenstelling van het college, ongeacht hoe vaak daarom wordt gevraagd. Áls er een betere coalitiesamenstelling mogelijk was, was dat in maart/april 2010 reeds gebeurd, maar zowel de getalsverhoudingen na de verkiezingen als programmatische zaken hebben tot deze coalitie geleid. Het opnieuw vragen om een nieuw formatieproces valt geen handreiking naar de coalitie te noemen. Een handreiking bestaat  uit geven, niet nemen. Een échte handreiking was geweest als de oorspronkelijke motie was besproken met alle partijen, niet door één blok was ingediend, niet vooraf was gegaan door een motie van wantrouwen die door bijna de gehele oppositie is gesteund, én wat mij betreft als volgt had geluid:

De raad van de gemeente Alphen aan den Rijn, bijeen in zijn vergadering van 27 januari 2011

Overwegende dat:

• Tijdens het informatieproces onvoldoende gebruik is gemaakt van de mogelijkheid een raadsbreed gedragen raadsprogramma samen te stellen;
• Tijdens het formatieproces door meerdere 'niet-coalitiepartijen' is aangegeven in gesprek te willen over brede coalitievorming onder leiding van een onafhankelijk informateur
• De hierdoor ontstane problemen zijn besproken in een mediationtraject dat door alle partijen als afgesloten is beschouwd
• Een nieuw formatieproces onnodig veel tijd kost
• De samenstelling van het college los staat van de wijze waarop alle partijen aangeven met elkaar te willen samenwerken

Constaterende dat:

• De raad niet wil denken en werken in twee blokken, maar over politieke grenzen heen wil kijken en wil samenwerken in wisselende meerderheden naar gelang de inhoud
• De raad wil uitgaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen
• Alle raadsleden willen luisteren naar elkaar en de samenleving
• De raad een nieuwe start wil maken

roept alle partijen op om op zo kort mogelijke termijn met elkaar om tafel te gaan zitten om te komen tot concrete afspraken die leiden tot de door alle partijen zo gewenste open bestuurscultuur.
Daartoe is in door het college op 13 januari reeds een oproep gedaan. Wij moeten kijken hoe we deze afspraken vorm kunnen geven.

Als je met elkaar een open bestuurscultuur wilt waarbij er geen onderscheid meer moet zijn tussen coalitie- en oppositiepartijen, is een nieuw college en collegeprogramma ook niet nodig. Er ligt een, in onze ogen natuurlijk goed, collegeprogramma. Een collegeprogramma is geen dictaat, maar een set afspraken tussen collegepartijen die verder uitgewerkt worden. In de uitwerking is nog het een en ander mogelijk. Er zitten drie goede wethouders. PvdA en CDA hebben gezegd met nieuwe wethouders te komen (wiens profiel past bij de open bestuurscultuur). Vervolgens is het aan de raad de voorstellen van het college te toetsen, waar nodig aan te passen en zelf met nieuwe voorstellen te komen. Waarbij er, nogmaals, geen verschil is tussen coalitie- en oppositiepartijen. Om dat proces te leiden hebben we reeds een onafhankelijk voorzitter, dat is de burgemeester.

Daarbij is, zoals het CDA voorstelde, een raadsagenda gewenst. Welke onderwerpen wenst de raad in de komende bestuursperiode als prioriteit te benoemen en van voorstellen te voorzien? Eigenlijk eenzelfde exercitie als de raadsagenda die op initiatief van de VVD in de vorige periode tot stand is gekomen waarbij we onderwerpen als milieu en veiligheid in en om het huis prominent op de agenda hebben gezet. Bestaande grote onderwerpen komen uiteraard ook op de agenda. Op deze manier blijft de raad aan zet.

We zullen ook het nieuwe vergadermodel snel moeten invoeren omdat dát instrumenten biedt voor de nieuwe bestuurscultuur. De ideeënmarkt is het podium waarop iedereen (college, fracties, inwoners, andere betrokkenen) ideeën kan lanceren, voorstellen kan toetsen et cetera. Daar moet iedereen vrij kunnen discussiëren zonder later afgerekend te worden op wat hij of zij toen heeft gezegd. Het model voorziet ook in twee raadsvergaderingen per maand. Op deze manier is het mogelijk om op het moment dat blijkt dat een voorstel nog niet rijp is voor een besluit, een voorstel twee weken later op de agenda te zetten in plaats van dat we onder tijdsdruk een besluit moeten nemen waarvan we achteraf zeggen dat dat anders moet. Bijvoorbeeld omdat een of meerdere partijen nog willen overleggen, of een nieuw gezichtspunt naar voren brengen waar we over na moeten denken. Misschien was voornoemde motie wel tot stand gekomen als we meer tijd hadden genomen.

De nieuwe communicatie- en participatienota die wethouder Hoekstra aan het voorbereiden is samen met meer dan 100 adviseurs, betrokken mensen uit onze stad die meedenken over een nieuw beleid, leidt ook tot een grotere betrokkenheid en invloed van onze inwoners bij het beleid, en daarmee tot een groter vertrouwen in het gemeentebestuur. Dat maakt ook deel uit van een open bestuurscultuur.

Kortom, de instrumenten liggen er. Het zijn de politici die het moeten doen. In de wandelgangen proef ik bij meerdere partijen, ook buiten de coalitie, de bereidheid om het nu echt te gaan doen. Laten we nog deze week daarover met elkaar in gesprek gaan.

Tot volgende week.